#173: Wanneer is een burnout eigenlijk voorbij?

Ik ga stoppen bij mijn psycholoog. Na twee jaar behandeling zijn we nu klaar. Trauma’s uit het verleden, emotionele verwaarlozing tijdens het opgroeien, de dood van mijn ouders, het verdriet over mijn arbeidsongeschiktheid: alles is behandeld en verwerkt. Het gaat psychologisch goed met me; het verleden is nu het verleden geworden en het is goed. Ik ben assertiever geworden, kom voor mezelf op, en ik hou niks meer in. Ik voel me goed en zelfverzekerd. Had ik dat maar op mijn achttiende gedaan.

Dit was het eerste traject dat ik bij haar deed: de algemene psychologische behandeling. Een ander traject gaat nog vier maanden door. Dat is het traject van de Stichting Burnout dat helemaal gericht is op de burnout zelf. In twaalf stappen wordt de hele burnout aangepakt. We moeten nog een paar stappen doen. Mijn psycholoog is inmiddels niet meer aangesloten bij die stichting, maar ze maakt het traject toch nog netjes af.

Uitbehandeld

Als dit straks allemaal klaar is, wat dan? Dan ben ik uitbehandeld. Ik heb al talloze dingen geprobeerd: verhoogde dosis anti-depressiva, psychiatrische hulp, onderzoek naar autisme (om dat uit te sluiten), fysiotherapie, haptonomie, shiatsu, online coaching, live coaching, CSR, pammetjes, wandelen, fietsen, bloedonderzoek, rust nemen, gezond eten, supplementen, boeken lezen, voor jezelf zorgen, jezelf niet belasten, niet werken, noem maar op.

(Advertentie)

Ik vraag aan mijn psycholoog wat ik tegen het UWV moet zeggen als ik straks niet meer behandeld wordt. Het UWV hamert er namelijk op dat je in behandeling moet zijn en vindt meestal dat als je niet in behandeling bent, dat je dan dus ook niet ziek bent. Mijn psycholoog zegt dat ik val onder de chronische gevallen. Als je langer dan 6 maanden iets hebt dan wordt het “langdurig” genoemd, heb je het langer dan 2 jaar, dan is het chronisch.

Ik val dus onder de noemer “chronische burnout”. Bam! Opeens komt het binnen. Vier jaar bezig, het vijfde jaar is onderweg. Wat als mijn burnout nooit meer over gaat? Het woord “chronisch” klinkt eng.

Een eindeloos uitzicht.
foto: ©2020 kakikhebeenburnout.nl

Over chronische burnout lees je niet zo veel. Alleen BoFit schrijft er een kort stukje over. Hier en daar krijg ik een reactie op mijn blog van mensen die al vijf, zeven of zelfs tien jaar bezig zijn. Ja, een burnout kan écht zo lang duren in sommige gevallen. Ik wordt altijd een beetje bang van zulke verhalen. Ik wil me niet de rest van mijn leven zo rot voelen als nu.

Ik vraag me ook wel af: is dit nog een burnout? Of zijn het restverschijnselen ten gevolge van burnout? Dat de langdurige stress je hersenen, het zenuwstelsel en de energiehuishouding kan aantasten dat is bekend. Maar is dat onomkeerbaar? Kan je daar nog uitkomen? Niemand lijkt het te weten.

Ik ben al een heel eind hersteld ten opzichte van het begin. Zoals ik al eerder schreef zijn de meeste lichamelijke klachten al weg (zie blog #170):

De ontregelde spijsvertering, de pijnen en steken, het 24 uur per dag trillen, het verschrikkelijke onophoudelijke bonzen van mijn hartslag in mijn borst, smaakverlies, slappe armen en benen, schokkende spieren, en vrijwel alle andere kleine pijntjes en lichamelijke effecten zijn écht allemaal voorbij.

Is het al over?

Misschien zou je kunnen zeggen dat mijn burnout wel voorbij is. Wat nog resteert is vermoeidheid, niet belastbaar zijn en een verschrikkelijk rothoofd. Zijn dit de laatste restjes of is dit nou juist het chronische gedeelte dat nooit meer weg gaat? Niemand weet het. Er is geen onderzoek naar gedaan. De meeste burnouts zijn na een jaar wel weer over. Als het langer duurt, dan ben je behoorlijk de lul. Geen onderzoek, geen behandelmethoden, geen antwoorden (zie ook blog #163). Je moet het zelf maar zien te overleven.

Maar het bestaat dus echt, een burnout die nooit meer over gaat. Er is natuurlijk ook niet echt een vaste definitie van het “over zijn”. Is de burnout “over” als je weer werkt? Ik weet haast wel zeker van niet. De meeste mensen worden met pillen en flink aandringen weer aan het werk “geholpen” terwijl ze nog niet hersteld zijn.

Is de burnout “over” als je je weer goed voelt en alles weer kan doen? Dat kan haast niet, want de kans op restklachten is groot en je moet juist nooit meer “alles doen” wat je voorheen aan het doen was.

Is de burnout “over” als je niet meer moe bent en weer ergens tegen kan? Zo ja, wat is moe? Hoe lang moet je ergens tegen kunnen en hoe veel prikkels moeten je hersenen aan kunnen? Daar zijn geen definities voor.

Is de burnout “over” als je niet meer voldoet aan de officiële definitie van Maslach? Als de uitputting voorbij is, het cynisme weer is opgelost en het zelfbeeld is hersteld dan kan je nog steeds angsten, moeheid, concentratieproblemen en andere lichamelijke klachten hebben. Je hebt dan geen officiële burnout meer maar wat dan wel?

De wetenschap heeft weliswaar enkele tests om een burnout vast te stellen (zoals 4DKL, SCL90 en UBOS) maar je kan nog lang klachten hebben terwijl uit deze tests dan geen burnout meer komt. De meest bekende autoriteit op dit gebied, professor Wilmar Schaufeli, werkt samen met de KU Leuven en andere partijen aan de Burnout Assessment Tool. Daarmee wordt géén diagnose gesteld, maar kan men wel meten in hoeverre je burnout-klachten hebt en dan concluderen of er een laag, middel of hoog risico is op burnout.

Er is een versie van deze lijst die werkgerelateerd is en een versie die algemeen is (wat voor mij maar weer eens aantoont dat een burnout niet alleen maar aan je werk hoeft te liggen (zie blog #72)). Maar deze test is wetenschappelijk ingericht en dus niet zo makkelijk in te vullen of te begrijpen voor de gewoone mensch.

(Advertentie)

Het is over maar nog niet over

Nou ja, als ik met de buren een praatje maak dan zeg dat ik restklachten van een burnout heb: een rothoofd, angsten, vermoeidheid en nergens tegen kunnen, vaak huilen. Dus ik zeg niet meer hardop dat ik in een burnout zit. Eigenlijk is mijn burnout dus wel over, maar nog niet over.

Wanneer het écht over is dat weet niemand. En daar zal ik het mee moeten doen. Bij sommige mensen gaat de burnout over in chronische vermoeidheid of langdurige angststoornis of beide. Dus ergens in het grijze gebied tussen al die dingen zal ik nu wel zitten. Maar het maakt mij inmiddels niet meer uit wat de precieze naam is. Ik voel me nog steeds elke dag ziek, duizelig, overbelast en zwak. Mijn kop kan nergens tegen. Verdere behandelingen zijn er niet dus ik zal het er mee moeten doen.

Ik zal hoop moeten blijven houden. Hoop dat het herstel verder zal gaan. Volhouden, volhouden, volhouden. Ik zit nu ruimschoots over de vier jaar heen, dus ik ben nog lang niet op de 5, 7 of 10 jaar die ik in de reacties op mijn blog ben tegengekomen. Dus dat is mooi. Het kan altijd erger.

Volgende keer

Volgende keer: steeds maar denken (of hopen) dat je iets anders hebt.

Bekijk reacties op deze blogpost of reageer zelf via Instagram.